Từ ngày 9 tháng 11 đến ngày 11 tháng 11 năm 2018, chúng tôi vui mừng tham dự một hội nghị tuyệt vời ở London đó là Triển lãm Ngôn ngữ, với hơn 100 nhà triển lãm, hàng chục buổi trò chuyện và hội thảo cho những người yêu thích ngôn ngữ.
Một trong những cuộc trò chuyện mà tôi thích nhất được gọi là “Dịch giả trong thời đại kỹ thuật số – chúng ta sẽ làm công việc gì sau mười năm nữa?” Đương nhiên, chủ đề dịch máy và trí tuệ nhân tạo cũng góp mặt cùng câu hỏi thông thường liệu máy móc sẽ thay thế được người dịch?
Trước tiên, máy móc thực sự có thể làm việc gì?
Dịch máy (Google Dịch) đã gây chú ý về thành quả nó mang lại. Đặc biệt từ khi chuyển từ các công cụ dựa trên quy tắc và công cụ dựa trên cụm từ (nơi chúng tôi tìm thấy bản dịch máy dựa trên thống kê) sang bản dịch máy bằng nơron (NMT).
Khi NMT được cải thiện và nhu cầu về sự lập tức tăng lên, bản dịch máy trở nên hữu ích hơn. Hơn nữa, chúng còn giúp đẩy nhanh toàn bộ quá trình dịch thuật.
Tuy nhiên, những lời khẳng định rằng NMT sẽ sớm thay thế các dịch giả chắc chắn là sai bởi công nghệ này dựa trên mã hóa và giải mã các câu nguồn. Nói cách khác, tất cả phụ thuộc vào thuật toán và xác suất, nhưng máy móc hoạt động bằng từ ngữ chứ không phải bằng ngôn ngữ với tên gọi là người máy dịch thuật!
Nếu bạn muốn xem thêm chi tiết về cách thức hoạt động của từng loại dịch máy, hãy kiểm tra liên kết này.
Không máy móc nào có thể hiểu ngôn ngữ
Ngôn ngữ là một hệ thống thông thường gồm các ký hiệu giới hạn mà từ đó có thể xây dựng số lượng câu không giới hạn, do đó chỉ dành cho con người. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Durham giải thích rằng sức mạnh diễn đạt độc đáo của ngôn ngữ con người đòi hỏi con người phải tạo ra và sử dụng tín hiệu một cách linh hoạt.
Điều này chỉ được thực hiện bởi sự tiến hóa của các khả năng tâm lý đặc biệt, và do đó ngôn ngữ là duy nhất đối với con người.
Do đó, máy móc sẽ không bao giờ có thể dịch tốt như con người, bởi vì chúng mã hóa và giải mã các ký hiệu bị cô lập và hoạt động với cú pháp chứ không phải ý nghĩa. Chúng bỏ qua các khía cạnh cơ bản của những gì tạo nên một ngôn ngữ: bối cảnh, giả định, tính hợp lý, v.v.
Vậy thì máy móc có thể thay thế người dịch không?
Điều đó là có thể khi dịch thuật bao gồm rất nhiều ngôn ngữ đơn giản, lặp đi lặp lại và các thuật ngữ tiêu chuẩn. Chúng ta sẽ thấy một sự thay đổi từ dịch máy hỗ trợ máy tính sang dịch máy hỗ trợ con người trong nhiều lĩnh vực của ngành, nhưng sẽ luôn luôn cần đến sự tiếp xúc của con người.
Ngoài ra, một số loại dịch thuật sẽ luôn cần có một con người thực hiện chúng! Hãy nghĩ rằng những văn bản đó chất lượng cao đó là tối quan trọng, hoặc những văn bản nhạy cảm. Liệu các văn bản liên quan đến thông tin bí mật nếu xảy ra lỗi có thể đe dọa tính mạng.
Hơn nữa, một số lĩnh vực nhất định của ngành dịch thuật, chẳng hạn như dịch sáng tạo, dịch thuật văn học, tài liệu đa phương tiện, sẽ chủ yếu là do con người thực hiện bởi vì đòi hỏi sự sáng tạo và tài sáng chế! Ai sẽ thích bản dịch của một bài thơ theo từng chữ do robot thực hiện? Hoặc một khẩu hiệu marketing được dịch bằng máy mà không xác định được cách chơi chữ?
Tuy nhiên, chúng tôi muốn kết thúc bài đăng này bằng một suy nghĩ tích cực: máy móc và con người có thể làm nên điều kỳ diệu khi làm việc cùng nhau. Chẳng hạn như bạn có biết cách phiên âm tự động tuyệt vời để vượt qua khối nhà văn không? Chúng tôi nghĩ rằng đó là một ý tưởng điên rồ nhưng nó thực sự có ý nghĩa! Hãy đọc thêm về nó ở đây.
- Các bài viết chia sẻ kinh nghiệm dịch thuật đọc nhiều nhất:
- Ước Tính Chuẩn Thời Gian Hoàn Thành Một Bản Dịch
- 03 Lời Khuyên và Cách Thự hiện Dự Án Cho Khách Hàng Mới
- Lựa Chọn Ngôn Ngữ Dịch Thuật Cho Trang Web
Nguyễn Trung Khang – Người thông ngôn phiên dịch tài năng, đam mê dịch thuật
Nguyễn Trung Khang là một người thông ngôn phiên dịch tài năng, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dịch thuật, ngôn ngữ học. Anh tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, chuyên ngành Ngôn ngữ học năm 2015.
Sau khi ra trường, anh Khang đã tham gia khóa đào tạo thông ngôn phiên dịch chuyên nghiệp tại Đại học Ngoại ngữ – Đại học Quốc gia Hà Nội. Anh đã đạt được chứng chỉ thông ngôn phiên dịch cấp độ cao, đồng thời được cấp bằng thạc sĩ ngôn ngữ học.