Dịch thuật là quá trình chuyển đổi ngôn ngữ từ ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ đích. Quá trình này bao gồm chuyển đổi văn bản hoặc lời nói mà vẫn giữ nguyên ý nghĩa, nội dung và phong cách ban đầu.
Trong lịch sử phát triển của văn học thế giới, việc dịch thuật đóng vai trò then chốt trong việc phá vỡ rào cản ngôn ngữ và lan tỏa các tác phẩm văn học đến độc giả toàn cầu. Theo báo cáo của UNESCO đến năm 2023, có hơn 7.151 ngôn ngữ được sử dụng trên thế giới, trong đó khoảng 4.065 ngôn ngữ có hệ thống chữ viết. Điều này làm nổi bật tầm quan trọng của công tác dịch thuật trong việc kết nối văn hóa toàn cầu.
Trong số hàng triệu đầu sách được xuất bản, 7 tác phẩm nổi bật được dịch nhiều nhất bao gồm: “Hoàng tử bé”, “Pinocchio”, “Alice ở xứ sở thần tiên”, Truyện cổ tích Andersen, “Tintin”, “Harry Potter” và “Pippi Tất Dài”. Theo báo cáo Global Publishing Market 2023, doanh thu từ bản dịch của 7 tác phẩm này đạt 2 tỷ USD năm 2023, chiếm 10% tổng doanh thu ngành xuất bản sách toàn cầu.
Bài viết này sẽ giúp tìm hiểu điều gì đã khiến 7 tác phẩm trên trở nên phổ biến và có sức ảnh hưởng đến vậy.
Le Petit Prince – Hoàng tử bé
Xuất bản lần đầu năm 1943 bởi Reynal & Hitchcock, Hoàng tử bé theo dõi cuộc phiêu lưu của một hoàng tử trẻ đến các hành tinh khác nhau trong không gian. Đằng sau những phong cách nghệ thuật đơn giản thu hút sự chú ý của trẻ em, câu chuyện mang đến những giá trị nhân văn khiến người lớn phải đọc đi đọc lại.
Nó cũng trở thành tác phẩm thành công nhất của Saint-Exupéry, bán được khoảng 300 triệu bản. Vào tháng 4 năm 2017, Hoàng tử bé đã trở thành cuốn sách được dịch nhiều nhất trên thế giới với 300 bản dịch sau khi được dịch sang Hassanya, đây là một biến thể tiếng Ả Rập của Bắc Phi. Tính đến năm 2019, Hoàng tử bé đã được dịch sang 425 ngôn ngữ và bản địa hóa ngôn ngữ địa phương.
- Ngôn ngữ gốc: tiếng Pháp.
- Tên tiếng Anh: The Little Prince.
- Số lượng ngôn ngữ chuyển thể ước tính: 300.
Le Avventure Di Pinocchio – Những cuộc phiêu lưu của Pinocchio
Cuộc phiêu lưu của Pinocchio được viết vào năm 1883 bởi tác giả người Ý Carlo Collodi. Câu chuyện về người vợ tinh nghịch Pinocchio sau đó được chuyển thể thành phim hoạt hình Disney năm 1940 với tựa đề Pinocchio. Sự thích nghi đã đưa câu chuyện đến gần hơn với trẻ em trên toàn thế giới.
Nó trở nên phổ biến đến mức Pinocchio hiện được sử dụng phổ biến để nói đến một kẻ nói dối trong nhiều nền văn hóa. Năm 2013, Cuộc phiêu lưu của Pinocchio đã được dịch sang ngôn ngữ thứ 260. Hơn 80 triệu bản của cuốn sách đã được bán trên toàn thế giới.
- Ngôn ngữ gốc: tiếng Ý.
- Tên tiếng Anh: The Adventures of Pinocchio.
- Số lượng ngôn ngữ chuyển thể ước tính: 260.
Cuộc phiêu lưu của Alice Alice ở xứ sở thần tiên
Xuất bản lần đầu tiên vào năm 1865, Alice ở xứ sở thần tiên của tác giả người Anh Lewis Carroll đã được dịch sang 174 ngôn ngữ khác nhau. Những câu chuyện về một cô bé tên Alice rơi xuống hố thỏ đến một thế giới ma thuật đã làm say mê cả những độc giả trẻ và già trong nhiều thế hệ.
Ngày nay, câu chuyện liên tục trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm chuyển thể cho sân khấu, truyền hình, nghệ thuật, trò chơi trên bàn, trò chơi video và công viên chủ đề.
- Ngôn ngữ gốc: Tiếng Anh.
- Số lượng ngôn ngữ chuyển thể ước tính: 174.
Truyện cổ tích Andersen
Tôi chắc chắn rằng bạn đã nghe Nàng tiên cá, Cô bé bán diêm, Giày đỏ hay Quần áo mới của Hoàng đế – một số tác phẩm đáng chú ý nhất của Andersen – trong những câu chuyện trước khi đi ngủ của bạn khi bạn còn là một đứa trẻ hoặc xem sự thích nghi của chúng trên truyền hình trong thời thơ ấu.
Một số người thậm chí có cả hai. 3.381 tác phẩm truyện cổ tích của tác giả người Đan Mạch Hans Christian Andersen có tác động lớn đến các nền văn hóa toàn cầu và trở thành bài học đạo đức cho hàng triệu trẻ em trên toàn thế giới. Không có gì đáng ngạc nhiên, các tác phẩm của Andersen đã được dịch sang 150 ngôn ngữ.
- Ngôn ngữ gốc: Tiếng Đan Mạch.
- Số lượng ngôn ngữ chuyển thể ước tính: 150.
Cuộc Phiêu Lưu Của Tintin
Cuộc Phiêu Lưu Của Tintin là một bộ gồm 24 truyện tranh của họa sĩ truyện tranh người Bỉ Georges Remi kể về cuộc phiêu lưu trên toàn thế giới của một phóng viên và nhà thám hiểm trẻ tuổi người Bỉ – Tintin và chú chó dây Fox Foxrier trắng dũng cảm của anh – Snowy.
Các cuốn sách chạy giữa năm 1929 và 1976, trở thành một trong những truyện tranh châu Âu phổ biến nhất của thế kỷ 20. Sau gần một thế kỷ, Cuộc Phiêu Lưu Của Tintin đã được xuất bản bằng hơn 110 ngôn ngữ. Hơn 250 triệu bản đã được bán trên toàn thế giới.
Sự thật thú vị: Georges Remi đã đảo ngược tên viết tắt của mình thành R.G. để tạo ra bút danh của mình – Hergé.
- Ngôn ngữ gốc: tiếng Pháp.
- Tên tiếng Anh: The Adventures of Tintin.
- Số lượng ngôn ngữ chuyển thể ước tính: 110.
Harry Potter
Những cuốn sách mà hầu hết các thế hệ 8x, 9x lớn lên đều biết đến sách này. Nói về bộ truyện Harry Potter là những câu chuyện về một phù thủy trẻ tên Harry Potter và bạn bè Hermione Granger và on Weasley đã nhanh chóng gây bão trên toàn thế giới kể từ khi cuốn tiểu thuyết đầu tiên, Harry Potter và Hòn đá Phù thủy, được xuất bản vào tháng 6 năm 1997. Lần lượt 7 tập truyện tiểu thuyết giả tưởng này được viết bởi Anh tác giả JK Rowling đã được dịch sang 80 ngôn ngữ và bán được hơn 500 triệu bản vào năm 2018, khiến chúng trở thành bộ sách bán chạy nhất trong lịch sử
Sự thật thú vị: Bản dịch ngôn ngữ thứ 80 là Scots – một loại ngôn ngữ Tây Đức được sử dụng ở Lowland Scotland và một phần của Ulster ở Ireland.
- Ngôn ngữ gốc: tiếng Anh.
- Số lượng ngôn ngữ chuyển thể ước tính: 80.
Pippi Longstocking – Pippi Tất Dài
Pippi Longstocking là một sê-ri sách trẻ em (bao gồm 3 cuốn) của tác giả người Thụy Điển Astrid Lindgren. Những cuốn sách kể về cuộc phiêu lưu của Pippi Longstocking, một cô bé tóc đỏ chín tuổi, người đã chuyển đến Villa Villekulla sau khi mẹ cô qua đời sau khi cô sinh ra và cha cô – một thuyền trưởng trên biển – đã mất tích trên biển.
Từ bi, thông minh, vui tươi và ấm áp, những câu chuyện về Pippi nhanh chóng thu hút sự chú ý của hàng triệu trẻ em trên thế giới. Kể từ lần xuất bản đầu tiên vào năm 1945, Pippi Longstocking đã được dịch sang ít nhất 77 ngôn ngữ và bán được hơn 65 triệu bản. Thêm vào đó, những cuốn sách đã được chuyển thể thành nhiều phim truyền hình và hoạt hình.
- Ngôn ngữ gốc: Tiếng Thụy Điển.
- Tên tiếng Anh: Pippi Longstocking.
- Số lượng ngôn ngữ chuyển thể ước tính: 77.
FAQ – Những câu hỏi thường gặp
1. Tiêu chí nào đánh giá và xếp hạng sách được dịch nhiều nhất?
3 tiêu chí để đánh giá và xếp hạng sách được dịch nhiều nhất bao gồm:
- Số lượng ngôn ngữ mà tác phẩm đã được dịch ra.
- Số lượng bản dịch của tác phẩm.
- Sự phổ biến và ảnh hưởng của tác phẩm trên phạm vi toàn cầu.
2. Làm thế nào đánh giá chất lượng của một bản dịch và đảm bảo rằng nó truyền tải chính xác ý nghĩa của tác phẩm gốc?
Để đánh giá chất lượng bản dịch, cần xem xét 3 yếu tố như:
- Sự trung thành với nguyên bản về nội dung và phong cách.
- Sự lưu loát và tự nhiên của ngôn ngữ dịch.
- Khả năng truyền tải văn hóa và tinh thần của tác phẩm gốc.
Để đảm bảo chất lượng dịch thuật, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa dịch giả, biên tập viên và chuyên gia văn học.
3. Khó khăn nào mà dịch giả thường gặp khi dịch các tác phẩm văn học kinh điển?
Dịch giả thường gặp phải 4 khó khăn như:
- Sự khác biệt về văn hóa và ngữ cảnh giữa ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích.
- Sự phức tạp và đa nghĩa của ngôn ngữ văn học.
- Áp lực về thời gian và chi phí dịch thuật.
- Sự cạnh tranh từ các bản dịch khác.
4. Ảnh hưởng của công nghệ AI đến ngành dịch thuật sách như thế nào?
Công nghệ AI đang mang đến những thay đổi đáng kể cho ngành dịch thuật sách:
- Tăng tốc độ và năng suất dịch thuật với sự hỗ trợ của các công cụ dịch máy.
- Cải thiện chất lượng dịch thuật nhờ khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên và học máy.
- Giảm chi phí dịch thuật và mở rộng khả năng tiếp cận tác phẩm cho độc giả.
- Tạo ra các cơ hội mới cho dịch giả trong việc chỉnh sửa, đánh giá và kiểm tra chất lượng bản dịch.
Xem ngay bài viết: Trí tuệ nhân tạo (AI) trong dịch thuật: vai trò & TOP công cụ.
5. Công ty nào dịch thuật nhanh, chính xác, giá rẻ?
Idichthuat tự hào là một trong những công ty dịch thuật hàng đầu tại Việt Nam, cung cấp dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp, nhanh chóng và chính xác cho nhiều loại tài liệu và ngành nghề. Với đội ngũ dịch giả giàu kinh nghiệm, am hiểu chuyên sâu trong nhiều lĩnh vực, Idichthuat cam kết mang đến cho khách hàng những bản dịch chất lượng cao nhất.
Tại sao lại chọn Idichthuat?
- Dịch thuật đa ngôn ngữ.
- Chất lượng dịch thuật vượt trội.
- Dịch thuật chuyên ngành: Idichthuat chuyên cung cấp dịch vụ dịch thuật cho nhiều lĩnh vực như dịch thuật sách – văn học, y tế, kỹ thuật, tài chính, pháp lý, v.v.
- Bảo mật thông tin.
- Giá cả cạnh tranh.
- Hỗ trợ khách hàng 24/7.
Với những ưu điểm vượt trội này, Idichthuat tự tin là sự lựa chọn hàng đầu cho các dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp, chất lượng cao và giá cả phải chăng. Liên hệ ngay Idichthuat để nhận tư vấn – báo giá tốt nhất!
Nguyễn Trung Khang – Người thông ngôn phiên dịch tài năng, đam mê dịch thuật
Nguyễn Trung Khang là một người thông ngôn phiên dịch tài năng, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dịch thuật, ngôn ngữ học. Anh tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, chuyên ngành Ngôn ngữ học năm 2015.
Sau khi ra trường, anh Khang đã tham gia khóa đào tạo thông ngôn phiên dịch chuyên nghiệp tại Đại học Ngoại ngữ – Đại học Quốc gia Hà Nội. Anh đã đạt được chứng chỉ thông ngôn phiên dịch cấp độ cao, đồng thời được cấp bằng thạc sĩ ngôn ngữ học.