Kỹ Năng Nào Cần Thiết Cho Người Mới Dịch Thuật?

Dịch thuật là quá trình chuyển đổi nội dung từ ngôn ngữ nguồn sang ngôn ngữ đích. Hoạt động này bao gồm chuyển đổi văn bản, lời nói, âm thanh từ một ngôn ngữ sang ngôn ngữ khác mà vẫn đảm bảo giữ nguyên ý nghĩa, thông điệp, phong cách và ngữ cảnh của bản gốc.

Theo nghiên cứu của Harvard Business Review năm 2023, 75% người tiêu dùng trên thế giới ưu tiên mua sắm sản phẩm có thông tin bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của họ. Và theo báo cáo của Google (2023), 56% người dùng internet cho rằng khả năng tiếp cận thông tin bằng ngôn ngữ bản địa quan trọng hơn giá cả.

Bài viết này sẽ phân tích toàn diện về các kỹ năng thiết yếu mà một người mới cần có để bước chân vào nghề dịch thuật, bao gồm: nền tảng ngôn ngữ vững chắc, kỹ năng nghiên cứu và tìm kiếm thông tin, khả năng viết và biên tập, sự am hiểu văn hóa, kỹ năng quản lý thời gian và dự án, cũng như khả năng giao tiếp và làm việc nhóm. Cùng theo dõi!

Tại Sao Kỹ Năng Dịch Thuật Lại Quan Trọng Trong Thị Trường Toàn Cầu Hóa?

Kỹ năng dịch thuật đóng vai trò then chốt trong thị trường toàn cầu hóa, tạo điều kiện cho giao tiếp đa văn hóa và mở rộng cơ hội kinh doanh quốc tế. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp cần vượt qua rào cản ngôn ngữ để tiếp cận thị trường mới, xây dựng quan hệ đối tác quốc tế và quảng bá sản phẩm, dịch vụ của mình đến khách hàng trên toàn thế giới.

Theo nghiên cứu của Common Sense Advisory năm 2020, 75% người tiêu dùng có xu hướng mua sản phẩm từ các trang web được bản địa hóa sang ngôn ngữ mẹ đẻ. Nghiên cứu khác của Harvard Business Review (2019) cũng chỉ ra rằng các công ty đầu tư vào dịch thuật tăng doanh thu xuất khẩu trung bình 42% so với những công ty không đầu tư.

Ví dụ, Netflix đã tăng 190% lượng người đăng ký tại châu Á sau khi đầu tư vào dịch thuật phụ đề và lồng tiếng cho 25 ngôn ngữ địa phương.

Nền Tảng Ngôn Ngữ Vững Chắc

Nền tảng ngôn ngữ vững chắc là khả năng thành thạo ngữ pháp, từ vựng và cú pháp của cả ngôn ngữ nguồn và đích. Nền tảng này đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng và tính chính xác của bản dịch. Một người dịch thuật giỏi cần phải nắm vững ngữ pháp, từ vựng, cú pháp và phong cách của cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích.

Theo nghiên cứu năm 2023 của Hiệp hội Dịch thuật Hoa Kỳ (ATA), 99% các nhà tuyển dụng dịch thuật đánh giá cao khả năng ngôn ngữ của ứng viên.

Để xây dựng nền tảng ngôn ngữ vững chắc, người mới dịch thuật cần:

• Học ngữ pháp chuyên sâu: Nắm vững các quy tắc ngữ pháp, cấu trúc câu và cách sử dụng từ ngữ trong cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích.
• Mở rộng vốn từ vựng: Tích lũy vốn từ vựng phong phú và đa dạng, bao gồm cả từ ngữ chuyên ngành và từ ngữ thông dụng.
• Luyện tập kỹ năng đọc hiểu: Đọc nhiều tài liệu khác nhau bằng cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích để nâng cao khả năng đọc hiểu và phân tích văn bản.
• Luyện tập kỹ năng viết: Viết nhiều bài luận, báo cáo và các loại văn bản khác bằng cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích để nâng cao khả năng diễn đạt ý tưởng một cách rõ ràng và mạch lạc.
• Luyện tập kỹ năng nghe nói: Nghe và nói nhiều bằng cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích để nâng cao khả năng giao tiếp và hiểu biết về văn hóa.

Kỹ Năng Nghiên Cứu & Tìm Kiếm Thông Tin Hiệu Quả

Kỹ năng nghiên cứu và tìm kiếm thông tin hiệu quả là khả năng thu thập, phân tích và tổng hợp dữ liệu từ nhiều nguồn đáng tin cậy để phục vụ công việc dịch thuật chuyên nghiệp. Người dịch thuật thường xuyên phải đối mặt với những chủ đề mới và phức tạp, đòi hỏi họ phải có khả năng tìm kiếm, phân tích và tổng hợp thông tin một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Theo khảo sát của ProZ.com năm 2023, 85% người dịch thuật cho rằng kỹ năng nghiên cứu là một trong những kỹ năng quan trọng nhất.

Để rèn luyện kỹ năng nghiên cứu và tìm kiếm thông tin hiệu quả, người mới dịch thuật cần:

• Sử dụng các công cụ tìm kiếm hiệu quả: Nắm vững cách sử dụng các công cụ tìm kiếm như Google, Bing, DuckDuckGo và các công cụ tìm kiếm chuyên ngành khác.
• Xác định nguồn thông tin đáng tin cậy: Đánh giá độ tin cậy của các nguồn thông tin dựa trên các tiêu chí như uy tín của tác giả, nhà xuất bản, tính khách quan và tính cập nhật của thông tin.
• Sử dụng các công cụ hỗ trợ nghiên cứu: Sử dụng các công cụ hỗ trợ nghiên cứu như từ điển trực tuyến, từ điển chuyên ngành, bách khoa toàn thư và các cơ sở dữ liệu trực tuyến.
• Phân tích và tổng hợp thông tin: Phân tích thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để có được cái nhìn toàn diện về chủ đề cần dịch thuật.
• Lưu trữ và quản lý thông tin: Lưu trữ và quản lý thông tin một cách có hệ thống để dễ dàng truy cập và sử dụng khi cần thiết.

Kỹ Năng Viết Và Biên Tập

Kỹ năng viết và biên tập là khả năng tạo ra văn bản chính xác, rõ ràng và phù hợp với đối tượng đọc. Những kỹ năng này giúp người dịch thuật truyền tải chính xác ý nghĩa và phong cách của văn bản gốc sang ngôn ngữ đích. 

Theo nghiên cứu của Common Sense Advisory năm 2023, 59% khách hàng đánh giá cao khả năng viết của người dịch thuật hơn khả năng ngôn ngữ. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng viết và biên tập để đáp ứng nhu cầu của khách hàng và nâng cao chất lượng bản dịch.

Để rèn luyện kỹ năng viết và biên tập, người mới dịch thuật cần:

• Nắm vững các nguyên tắc viết: Học các nguyên tắc viết cơ bản như cấu trúc câu, ngữ pháp, chính tả và dấu câu.
• Luyện tập viết thường xuyên: Viết nhiều bài luận, báo cáo và các loại văn bản khác để nâng cao khả năng diễn đạt ý tưởng một cách rõ ràng và mạch lạc.
• Đọc và phân tích các bài viết hay: Đọc và phân tích các bài viết hay để học hỏi về phong cách viết, cách sử dụng từ ngữ và cách tổ chức ý tưởng.
• Sử dụng các công cụ hỗ trợ viết: Sử dụng các công cụ hỗ trợ viết như phần mềm kiểm tra chính tả, ngữ pháp và phần mềm gợi ý từ ngữ.
• Nhận phản hồi từ người khác: Yêu cầu người khác đọc và nhận xét về bài viết của mình để cải thiện kỹ năng viết.

Am Hiểu Văn Hóa

Am hiểu văn hóa trong dịch thuật là khả năng nắm bắt sâu sắc các giá trị, phong tục tập quán và cách tư duy của cộng đồng ngôn ngữ nguồn và đích. Dịch thuật không chỉ đơn thuần chuyển đổi ngôn ngữ. Nó còn chuyển tải các giá trị văn hóa, phong tục tập quán và cách tư duy của cộng đồng. 

Một người dịch thuật giỏi cần phải có kiến thức sâu rộng về văn hóa của cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích để tránh những sai sót về mặt văn hóa và đảm bảo rằng bản dịch truyền tải được thông điệp một cách chính xác và tự nhiên.

Theo nghiên cứu của Lionbridge năm 2023, 86% người tiêu dùng cho rằng bản địa hóa văn hóa là yếu tố quan trọng nhất khi lựa chọn sản phẩm và dịch vụ.

Để am hiểu văn hóa, người mới dịch thuật cần:

• Nghiên cứu về văn hóa: Đọc sách, báo, tạp chí và các tài liệu khác về văn hóa của cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích.
• Xem phim, nghe nhạc và xem các chương trình truyền hình: Xem phim, nghe nhạc và xem các chương trình truyền hình để hiểu rõ hơn về phong cách sống, cách giao tiếp và các giá trị văn hóa của một cộng đồng.
• Giao tiếp với người bản xứ: Giao tiếp với người bản xứ để học hỏi về ngôn ngữ, văn hóa và phong tục tập quán của họ.
• Tham gia các hoạt động văn hóa: Tham gia các hoạt động văn hóa như lễ hội, triển lãm và các sự kiện cộng đồng để trải nghiệm trực tiếp văn hóa của một cộng đồng.
• Du lịch: Du lịch đến các quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau để khám phá và trải nghiệm các nền văn hóa khác nhau.

Kỹ Năng Quản Lý Thời Gian & Dự Án Hiệu Quả

Kỹ năng quản lý thời gian và dự án hiệu quả là khả năng lập kế hoạch, tổ chức và kiểm soát thời gian để hoàn thành công việc dịch thuật đúng hạn. Đây là yếu tố then chốt giúp người dịch thuật đạt chất lượng cao trong công việc.

Trong ngành dịch thuật, thời gian là tiền bạc. Người dịch thuật thường xuyên phải đối mặt với những dự án có thời hạn gấp rút, đòi hỏi họ phải có khả năng lập kế hoạch, tổ chức, ưu tiên và quản lý thời gian một cách hiệu quả.

Khảo sát của ProZ.com năm 2023 cho thấy 67% người dịch thuật đánh giá kỹ năng quản lý thời gian là yếu tố quan trọng nhất. Điều này chứng minh tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng này.

Để rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian và dự án hiệu quả, người mới dịch thuật cần:

• Lập kế hoạch: Lập kế hoạch chi tiết cho từng dự án, bao gồm các giai đoạn, thời gian thực hiện và các nguồn lực cần thiết.
• Ưu tiên công việc: Ưu tiên các công việc quan trọng và cấp bách, đồng thời loại bỏ các công việc không cần thiết.
• Sử dụng các công cụ quản lý thời gian: Sử dụng các công cụ quản lý thời gian như lịch, đồng hồ bấm giờ, phần mềm quản lý dự án và các ứng dụng nhắc nhở.
• Tránh xao nhãng: Tránh các yếu tố gây xao nhãng như mạng xã hội, email và các cuộc gọi điện thoại không cần thiết.
• Nghỉ ngơi hợp lý: Nghỉ ngơi hợp lý để duy trì sự tập trung và năng lượng làm việc.

Kỹ Năng Giao Tiếp Và Làm Việc Nhóm (Nếu Có)

Kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm là nền tảng thành công trong ngành dịch thuật. Những kỹ năng này giúp người dịch xây dựng mối quan hệ với khách hàng, đồng nghiệp và các chuyên gia khác.

Người dịch thuật làm việc độc lập vẫn cần kỹ năng giao tiếp xuất sắc. Họ phải trao đổi với khách hàng về yêu cầu dự án, thương lượng giá cả và thời hạn. Kỹ năng này giúp giải quyết các vấn đề như yêu cầu thay đổi nội dung, điều chỉnh deadline và làm rõ thuật ngữ chuyên môn.

Khảo sát của ProZ.com năm 2023 với 2.500 người dịch thuật cho thấy 54% đánh giá kỹ năng giao tiếp là yếu tố quan trọng hàng đầu. Kỹ năng này xếp thứ 2 trong top 5 kỹ năng cần thiết để thành công trong ngành dịch thuật.

Để rèn luyện kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm, người mới dịch thuật cần:

• Lắng nghe tích cực: Lắng nghe cẩn thận những gì người khác nói và đặt câu hỏi để hiểu rõ hơn về ý kiến của họ.
• Giao tiếp rõ ràng: Diễn đạt ý tưởng của mình một cách rõ ràng, mạch lạc và dễ hiểu.
• Tôn trọng ý kiến của người khác: Tôn trọng ý kiến của người khác, ngay cả khi không đồng ý với họ.
• Hợp tác: Hợp tác với người khác để đạt được mục tiêu chung.
• Giải quyết xung đột: Giải quyết xung đột một cách xây dựng và tôn trọng.

Rèn Luyện & Phát Triển Kỹ Năng Dịch Thuật Liên Tục

Rèn luyện kỹ năng dịch thuật liên tục bao gồm 5 phương pháp chính: tham gia khóa học chuyên ngành, đọc tài liệu đa dạng, sử dụng công cụ CAT, tham gia cộng đồng dịch thuật và nhận phản hồi từ đồng nghiệp.

Ngôn ngữ phát triển với tốc độ nhanh chóng, ví dụ như tiếng Anh xuất hiện khoảng 1.000 từ mới mỗi năm theo Oxford English Dictionary. Các thuật ngữ công nghệ như AI, blockchain, metaverse đã trở thành phổ biến trong 5 năm qua.

Theo nghiên cứu của Globalization and Localization Association (GALA) năm 2023, 80% người dịch thuật chuyên nghiệp dành trung bình 3-5 giờ mỗi tuần để học hỏi và phát triển kỹ năng.

Để rèn luyện và phát triển kỹ năng dịch thuật liên tục, người mới dịch thuật cần:

• Tham gia các khóa học và hội thảo: Tham gia các khóa học và hội thảo về dịch thuật để học hỏi về các kỹ năng mới, các công nghệ mới và các xu hướng mới trong ngành.
• Đọc sách, báo và tạp chí chuyên ngành: Đọc sách, báo và tạp chí chuyên ngành để cập nhật kiến thức về ngôn ngữ, văn hóa và các lĩnh vực chuyên môn khác.
• Sử dụng các công cụ dịch thuật: Sử dụng các công cụ dịch thuật như CAT tools, machine translation và terminology management systems để nâng cao hiệu suất và chất lượng dịch thuật.
• Tham gia các cộng đồng dịch thuật: Tham gia các cộng đồng dịch thuật trực tuyến và ngoại tuyến để giao lưu, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm với các đồng nghiệp.
• Nhận phản hồi từ người khác: Yêu cầu người khác đọc và nhận xét về bản dịch của mình để cải thiện kỹ năng dịch thuật.

FAQ – Những câu hỏi thường gặp

1. Sai lầm phổ biến nào người mới dịch thuật thường mắc phải?

Một số sai lầm phổ biến của người mới như: 

• Dịch sát từng từ mà không chú ý ngữ cảnh.
• Không nắm vững thuật ngữ chuyên ngành.
• Không kiểm tra kỹ bản dịch.
• Không đáp ứng được yêu cầu về thời hạn…

Đọc ngay bài viết: Cách tránh các lỗi thường gặp trong dịch thuật.

2. Làm thế nào để xây dựng mối quan hệ với khách hàng lâu dài?

Để xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng, dịch giả cần đảm bảo chất lượng bản dịch, đáp ứng thời hạn, giá cả hợp lý. Đồng thời phải thể hiện sự chuyên nghiệp, nhiệt tình trong giao tiếp, hỗ trợ khách hàng.

Xem thêm bài Bí quyết xây dựng sự nghiệp thành công từ dịch thuật.

3. Làm thế nào để đối phó với những dự án dịch thuật khó?

Với những dự án khó, dịch giả cần dành thời gian nghiên cứu kỹ tài liệu, tham khảo ý kiến chuyên gia. Đồng thời phải lập kế hoạch chi tiết, phân chia công việc hợp lý, tranh thủ sự hỗ trợ của đồng nghiệp nếu cần.

4. Những chứng chỉ dịch thuật nào có giá trị trong ngành?

Một số chứng chỉ dịch thuật uy tín như: 

• ATA (Hiệp hội dịch giả Hoa Kỳ).
• ITI (Viện dịch thuật Anh), NAATI (Cơ quan đánh giá dịch thuật và phiên dịch Úc).
• DipTrans (Chứng chỉ dịch thuật của Viện Ngôn ngữ Chartered Anh)…

5. Làm thế nào để duy trì sự tập trung khi làm việc tại nhà hoặc làm việc tự do?

Để duy trì sự tập trung khi làm việc tại nhà, dịch giả nên:

• Sắp xếp không gian làm việc thoải mái, yên tĩnh.
• Lập thời gian biểu cụ thể và tuân thủ nghiêm túc.
• Tránh sao nhãng bởi mạng xã hội, truyền hình.
• Chú ý nghỉ ngơi, thư giãn hợp lý.

6. Những rủi ro nào cần lưu ý khi làm việc tự do trong lĩnh vực dịch thuật?

Làm việc tự do tiềm ẩn một số rủi ro như: 

• Thu nhập không ổn định.
• Khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng, quản lý tài chính, bảo hiểm.

Dịch giả cần có kế hoạch dự phòng, không ngừng mở rộng mạng lưới, nâng cao uy tín để hạn chế rủi ro. Xem ngay: 15 website tìm việc dịch thuật online tại nhà tốt nhất.

7. Đơn vị nào dịch thuật nhanh, chính xác, giá tốt nhất?

Idichthuat tự hào là một trong những đơn vị dịch thuật hàng đầu tại Việt Nam, cung cấp dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp, nhanh chóng và chính xác. Với đội ngũ dịch thuật viên giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản, chúng tôi cam kết mang đến cho khách hàng bản dịch chất lượng cao với mức giá cạnh tranh nhất.

Tại sao lại chọn Idichthuat?

• Chất lượng dịch thuật vượt trội.
• Đội ngũ dịch thuật chuyên nghiệp.
• Dịch vụ đa dạng.
• Thời gian hoàn thành nhanh chóng.
• Giá cả cạnh tranh.
• Bảo mật thông tin tuyệt đối.

Với những ưu điểm vượt trội trên, Idichthuat tự tin là sự lựa chọn hàng đầu cho mọi nhu cầu dịch thuật của quý khách hàng.

Hãy liên hệ Idichthuat để trải nghiệm dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp, nhanh chóng và chính xác nhất.